Ο συγγραφέας Αντώνης Αντωνιάδης με το βιβλίο του “Νεκρονομικόν: Το Χειρόγραφο των Νεκρών”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΟΞΥ, μας συστήνει έναν νέο κόσμο. Μαζί μιλάμε για το βιβλίο που ανήκει στην κατηγορία βιβλίων επιστημονικής φαντασίας και τρόμου, για τα μηνύματα που περνάει ο ίδιος στο αναγνωστικό κοινό, την όλη διαδικασία συγγραφής αλλά και κατά πόσο ένας συγγραφέας μπορεί να επηρεάσει και να διαμορφώσει συμπεριφορές. Το ερώτημα αν το αύριο μπορεί να είναι χωρίς βιβλία, βρίσκει την καλύτερη απάντηση από τον συγγραφέα με ένα ταξίδι στο παρελθόν, στην ιστορία που κάνει κύκλους και μας διδάσκει για το αύριο.
Κύριε Αντωνιάδη, μιλήστε μας για την υπόθεση του βιβλίου σας.
Τον Μεσαίωνα, μετά από μια αποτυχημένη συνωμοσία εναντίον του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, ο διδάσκαλος Θεόδωρος Φιλήτας μαζί με δυο φίλους του γιατρούς καταφεύγουν κυνηγημένοι στη Δαμασκό της Συρίας. Εκεί αναλαμβάνει το μεταφραστικό τμήμα του πανεπιστημίου και αναζητεί βιβλία αρχαίων Ελλήνων, όταν κάποια στιγμή ανακαλύπτει το Αλ Αζίφ του τρελού Άραβα ποιητή Αμπντούλ Αλχαζρέντ. Το Αλ Αζίφ θεωρείται καταραμένο βιβλίο και το ακολουθεί η φήμη ότι όποιος το διαβάζει σκοτώνεται ή πεθαίνει με απαίσιο τρόπο. Ο Θεόδωρος ωστόσο δεν πιστεύει στις φήμες και νομίζοντας ότι πρόκειται για το χαμένο φιλοσοφικό βιβλίο Χαλδαϊκά Λόγια, αρχίζει να το μεταφράζει. Κατά τη μετάφραση αντιλαμβάνεται ότι το Αλ Αζίφ δεν είναι απλώς ένα βιβλίο φιλοσοφίας, αλλά περιέχει την καταγραφή μιας διαφορετικής ιστορίας της ανθρωπότητας σε σχέση με κάποια εξωγήινα πλάσματα που οι άνθρωποι θεωρούν ότι είναι θεοί. Επίσης μέσα στο βιβλίο ανακαλύπτει τον τρόπο ανάστασης των νεκρών και το νόημα του θανάτου, με αποτέλεσμα να τιτλοφορήσει τη μετάφραση Νεκρονομικόν, έτσι όπως αυτό έγινε γνωστό και ονομάζεται πια παγκοσμίως.
Το βιβλίο μου κατατάσσεται στα βιβλία επιστημονικής φαντασίας και τρόμου που έχουν σχέση με τη μυθολογική κληρονομιά που άφησε στον χώρο ο Αμερικανός συγγραφέας Χ. Φ. Λάβκραφτ και έχει επηρεάσει χιλιάδες συγγραφείς του φανταστικού, αλλά και άλλους καλλιτέχνες, όπως μουσικούς, ζωγράφους, γλύπτες κ.λπ..
Πώς εμπνευστήκατε την ιστορία και ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες σας;
Η έμπνευση ήταν πηγαία μόλις διάβασα στην επιγραμματική ιστορία του Νεκρονομικού του Λάβκραφτ ότι ο Θεόδωρος Φιλήτας μετάφρασε και ονόμασε το βιβλίο του Αμπντούλ Αλχαζρέντ με τον βαρύγδουπο και απειλητικό τίτλο Νεκρονομικόν. Στιγμιαία φαντάστηκα διάφορες περιπέτειες και δυσκολίες που συνάντησε κατά τη διάρκεια της μετάφρασης και του πειραματισμού του στις διάφορες «μαγικές» τελετές, και ξεκίνησα το γράψιμο. Θεωρώ ότι μέσα στις σελίδες του βιβλίου υπάρχουν πολλά μηνύματα σχετικά με τη ζωή, τις σχέσεις και τις νοοτροπίες των ανθρώπων, το κυριότερο όμως είναι ότι εμείς οι άνθρωποι κρατάμε στα χέρια μας, μέσω της κρίσης και των γνώσεών μας, την πορεία μας προς την ευτυχία ή την καταστροφή μας.
Πόσο διάστημα κάνατε να το γράψετε και πώς επηρέασε αυτό την καθημερινότητά σας;
Τέσσερα χρόνια περίπου. Ξεκίνησα με τα γεγονότα της οικονομικής κρίσης, οπότε στάθηκε για μένα μια οδός διαφυγής από την πραγματικότητα που μας στραγγάλιζε. Παράλληλα όμως ήταν και μια οδός σύνθεσης σε σχέση με τις συμπεριφορές, τα στερεότυπα, τα πάθη, τις προκαταλήψεις, μα πάνω απ’ όλα τη βία των ανθρώπων που προέρχεται απ’ αυτά όταν δεν μπορούν να αντιληφθούν το καινούργιο, το αναπάντεχο και το διαφορετικό.
Ποιο είναι το σημείο εκείνο που απαίτησε περισσότερη δουλειά από μέρους σας ή έχει μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά ή το μυαλό σας και γιατί;
Από την αρχή είχα σκοπό να εκδώσω το βιβλίο στις ΗΠΑ, οπότε δεν ήθελα να γράψω ένα ακόμη βιβλίο τρόμου και επιστημονικής φαντασίας που θα είχε απλώς τα χαρακτηριστικά ανάλογων ιστοριών, δηλαδή τέρατα, σκοτωμοί και αίμα. Επίσης η ίδια η εποχή, Μεσαίωνας, όπως και ο χώρος, ανατολική Μεσόγειος, καθόριζαν μέσα μου μια διαφορετική οπτική του θέματος από εκείνη που έχουν δώσει οι ομότεχνοί μου Αμερικάνοι, Άγγλοι, Ιάπωνες και άλλοι στις δικές τους ανάλογες ιστορίες. Έτσι η σύνδεση της λαβκραφτικής μυθολογίας με τη Φιλοσοφία, την Ιστορία και τις Θρησκείες-Θεολογίες της περιοχής, αν και ήταν πηγαία και αυτονόητη, ως έναν βαθμό, στάθηκε η μεγαλύτερη πρόκληση για εμένα, καθώς έπρεπε να αποδώσω σωστά τα νοήματα και ταυτόχρονα να έχω υπόψη μου τους αναγνώστες που συνηθισμένοι σε διαφορετικό τρόπο παρουσίασης τέτοιων ιστοριών, ίσως ξενίζονταν με τον δικό μου. Όταν λοιπόν έλαβα την επιστολή από τον συγγραφέα, κριτικό και ειδήμονα της λαβκραφτικής μυθολογίας Σ. Τ. Τζόσι ότι το βιβλίο μου τον κατέπληξε, η ανακούφιση και η χαρά που αισθάνθηκα είναι δύσκολο να περιγραφούν.
Οι χαρακτήρες σας ζουν ακόμα μετά το κλείσιμο των σελίδων του βιβλίου; Τους σκέφτεστε; Πιστεύετε ότι συνεχίζουν να ζουν στη σκέψη των αναγνωστών σας;
Οι συγγραφείς συνήθως σκέφτονται τους χαρακτήρες ενός βιβλίου τους όταν φαντάζονται κάποια νέα περιπέτεια ανάλογη μ’ εκείνη όταν τους δημιούργησαν. Οι συγκεκριμένοι χαρακτήρες του δικού μου βιβλίου είναι δύσκολο να συμμετάσχουν σε κάποια άλλη περιπέτεια, αν και ποτέ δεν ξέρει κανείς τι μπορεί να φανταστεί στο μέλλον. Όσο για τους αναγνώστες το εύχομαι. Για παράδειγμα εγώ ως αναγνώστης των ιστοριών του Χ. Φ. Λάβκραφτ διάβασα ένα όνομα μόνο, Θεόδωρος Φιλήτας, έτσι επιγραμματικά, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γράψω το βιβλίο, αναπτύσσοντας όχι μόνο τον χαρακτήρα του, αλλά και άλλους, οπότε όλα είναι πιθανά.
Ένας συγγραφέας σταματάει ποτέ να γράφει ή να δουλεύει στο μυαλό του την υπόθεση μιας επόμενης ιστορίας που έχει να εξιστορήσει;
Η συγγραφή είναι σαν ένας αθεράπευτος ιός, ενίοτε μεταδοτικός, οπότε έχει και την ίδια δράση, ενεργοποιείται, αναπτύσσεται και κάποτε καταστέλλεται, με την ολοκλήρωση του βιβλίου, αλλά επειδή δεν θεραπεύεται, επανακάμπτει και ακολουθεί ξανά η ίδια διαδικασία.
Σήμερα διαβάζουμε σε ψηφιακή μορφή βιβλία ενώ έχουμε καταφέρει ακόμα να διατηρούμε την έντυπη μορφή τους. Σε τι μορφή προτιμάτε εσείς να διαβάζετε τα βιβλία; Είστε υπέρ της εξέλιξης;
Το χαρτί ήταν η εξέλιξη από τον πάπυρο και την περγαμηνή, τα οποία ήταν η εξέλιξη από το ξύλο, την πέτρα και τον πηλό. Σήμερα είναι η ηλεκτρονική μορφή, αύριο η εξέλιξη θα είναι κάτι διαφορετικό. Εμείς αυτό το διάστημα είμαστε στο μεταίχμιο της μιας εποχής προς την άλλη, κατά συνέπεια, λόγω συνήθειας περισσότερο, έχουμε μια ρομαντική οπτική προς την εποχή που φεύγει. Οι νέες γενιές που σε μερικά χρόνια δεν θα έρχονται καθόλου σε επαφή με το χαρτί, δεν θα αισθάνονται τίποτα για τη μορφή που είχαν κάποτε τα βιβλία, όπως εμείς δεν αισθανόμαστε τίποτα για τον πάπυρο και την κυλινδρική μορφή που είχαν μέχρι την αλλαγή τους από το χαρτί.
Τι θα ήταν το χτες, το σήμερα και το αύριο χωρίς βιβλία;
Το χθες θα ήταν άγνωστο, ένα λαογραφικό μίγμα που θα περιείχε μεν πληροφορία, γνώση και σοφία, αλλά θα επέπλεε στο θαυμαστό, το παράδοξο και το υπερφυσικό. Το σήμερα θα ήταν διηγήσεις και αφηγήσεις γύρω από τη φωτιά σε κάποια καλύβα ή σπηλιά, το ίδιο και το αύριο. Λόγω συνήθειας, αλλά και κακής εκπαίδευσης, οι άνθρωποι έχουμε την τάση να ξεχνάμε τα αυτονόητα. Εκείνο που βοήθησε τον άνθρωπο να φτάσει σ’ αυτό το τεχνολογικό επίπεδο που έχουμε σήμερα ήταν η γραφή. Πριν την γραφή κάθε ιδέα, γνώση και πληροφορία δεν εξελισσόταν, δεν μεταδιδόταν μαζικά και τελικά χανόταν με τον θάνατο του ανθρώπου που την κατείχε. Γι’ αυτό τον λόγο βλέπουμε ότι οι τεχνολογικές εποχές πριν την ανακάλυψη της γραφής διήρκησαν δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Με την ανακάλυψη της γραφής και τη συγγραφή βιβλίων, συντελέστηκε μια κοσμογονική αλλαγή. Οι ιδέες, οι γνώσεις και οι πληροφορίες των προηγούμενων γενιών δεν χάνονταν πια, αλλά εκτός του ότι διατηρούνταν αναπτύσσονταν κιόλας, αφού οι επόμενες γενιές μπορούσαν να τις εξελίξουν, να τις κάνουν χρηστικές και να τις εμβαθύνουν. Έτσι με την εμφάνιση της γραφής καταφέραμε από την πέτρα να περάσουμε από τη μια τεχνολογική εποχή στην άλλη, αρχικά μέσω μερικών μόνο χιλιάδων ετών, μετά εκατοντάδων, για να φτάσουμε στο σήμερα που δεν προλαβαίνουμε να ακολουθήσουμε καν τις εξελίξεις. Και μην ξεχνάμε τον Μεσαίωνα και την καθυστέρηση που επήλθε κατά την περίοδό του λόγω του ότι οι άνθρωποι ασχολούνταν ως επί το πλείστον με τη θεολογική γνώση και η συγγραφή των βιβλίων θεωρούταν ανούσια.
Μπορεί ένας συγγραφέας να αφυπνίσει το αναγνωστικό κοινό, να το κάνει να κινητοποιηθεί και εν τέλει να διαμορφώσει συμπεριφορές;
Εννοείται, άλλωστε τα πάντα γύρω μας προέρχονται και διαμορφώνονται από ιδέες και γνώσεις συγκεκριμένων ανθρώπων που καταγράφηκαν, πολιτική, οικονομία, φιλοσοφία, θεολογία, τεχνολογία, επιστήμη κ.λπ. Και οι απλοί συγγραφείς, δίχως καν το κύρος κάποιας συγκεκριμένης επαγγελματικής αυθεντίας, επηρεάζουν τους αναγνώστες τους πνευματικά, κριτικά και συμπεριφορικά ακόμα. Το ζήτημα όμως εδώ δεν είναι οι συγγραφείς, αλλά οι ίδιοι οι αναγνώστες, οι οποίοι πρέπει και χρειάζεται να έχουν πάντοτε την κρίση τους σε εγρήγορση ώστε να μην καταλήξουν μαριονέτες της όποιας ιδέας ή φανατικοί της όποιας ιδεολογίας.
Μπορείτε να σκεφτείτε τον εαυτό σας σ’ ένα παράλληλο σύμπαν όπου δεν ασχολείται καθόλου με τη συγγραφική διαδικασία;
Η φαντασία είναι στη φύση του ανθρώπου, κάτι που σημαίνει ότι σ’ οποιοδήποτε σύμπαν με τις ίδιες συνθήκες σίγουρα θα φανταζόμουν, όπως όλοι μας, διάφορες ιστορίες. Αν δεν θα έγραφα αυτό θα ήταν αποτέλεσμα είτε μιας περιπετειώδους ζωής που θα έκανα και δεν θα μου άφηνε χρόνο είτε γιατί δεν θα είχε ανακαλυφθεί η γραφή είτε λόγω κάποιας ασθένειας. Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι στο γράψιμο, αλλά στη φαντασία και τον έρωτα για τη ζωή.
Ευχαριστούμε τον κύριο Αντωνιάδη για την παραχώρηση της συνέντευξης και ευχόμαστε πάντα καλοτάξιδες δημιουργίες.
-συνέντευξη
Λυδία Ψαραδέλλη
Διαβάστε επίσης:
Νέα κυκλοφορία: “Νεκρονομικόν”
