Από την Μαριάντζελα Ψωμαδέλλη
Μια από τις καλύτερες παραστάσεις της Αθήνας παρακολουθήσαμε την περασμένη Τετάρτη στο κέντρο της πόλης. Ο λόγος για το έργο «Αξύριστα Πηγούνια» του Γιάννη Τσίρου, το οποίο 15 χρόνια μετά το πρώτο του ανέβασμα, μας συστήνεται εκ νέου φέτος στο Μικρό Χορν μ’ένα ζηλευτό υποκριτικό καστ, σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη.
Μπορεί να έχουν συμπληρωθεί πάνω από 20 χρόνια από τη συγγραφή του έργου, κι όμως μετρώντας ήδη πάνω από 15 γυναικοκτονίες στην Ελλάδα φέτος, το κείμενο του Γιάννη Τσίρου είναι σήμερα πιο επίκαιρο από ποτέ. Τα «Αξύριστα Πηγούνια» είναι ένα ρεαλιστικό, κοινωνικό δράμα με υπαρξιακές και ποιητικές προεκτάσεις που θίγει τα ζητήματα της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, της κατάστασης των μεταναστών, της σεξιστικής αντιμετώπισης της γυναίκας, της οικονομικής ανισότητας και των σχέσεων εξουσίας.
Η ιστορία μας ταξιδεύει στο υπόγειο ενός νοσοκομείου όπου τρεις άντρες εργάζονται καθημερινά στην υπηρεσία τους στο νεκροτομείο. Από τους πάνω ορόφους δέχονται και στη συνέχεια ταξινομούν, φροντίζουν και φυλάνε προσωρινά ανθρώπους που δεν κατάφεραν να επιζήσουν. Ακολουθούν μια ρουτίνα με τυπικές διαδικασίες. Απόψε όμως «έρχεται» μια γυναίκα να ταράξει τη νεκρή τους πραγματικότητα. Τα μυστικά, οι αποκαλύψεις και οι συγκρούσεις θα φέρουν στο φως τις αδυναμίες και τα ταπεινά τους ένστικτα. Ακολουθεί το έγκλημα, η εκδίκηση, η ενοχή και όταν φτάσει το επόμενο πρωί, τίποτα δε θα είναι το ίδιο.
Μέσα από το χιούμορ και το έντονο σασπένς που διαθέτει η πένα του συγγραφέα, παρακολουθούμε χαρακτήρες «αληθινούς» και οικείους, με τις αδυναμίες, τις ενοχές, τη γοητεία, τη γελοιότητα, την τρυφερότητα καθώς και τη σκληρότητα τους. Πρόκειται για άντρες εγκλωβισμένους που ξεγυμνώνονται ψυχικά απέναντι στο αντικείμενο του πόθου τους, γίνονται θύτες μιας γυναίκας αλλά και θύματα της ίδιας τους της αντρικής φύσης. Ανίκανοι να διαχειριστούν το πάθος τους έρχονται σε επαφή με το κρυμμένο, τρομακτικό τους πρόσωπο ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας.
Οι χαρακτήρες αυτοί ειναι γνώριμοι, θυμίζουν ανθρώπους της διπλανής πόρτας, πλάσματα τρωτά που σίγουρα έχουμε στο περιβάλλον μας και πιθανότατα διακρίνουμε στη προσωπικότητά τους στοιχεία από το δικό μας χαρακτήρα. Η κυνικότητα και η αμεσότητα της γραφής του Γιάννη Τσίρου μας οδηγεί να εστιάσουμε βαθύτερα στις ανθρώπινες συναισθηματικές δυσλειτουργίες των ηρώων και κατ’επέκταση της ίδιας μας της κοινωνίας και αυτό είναι που κάνει αναμφισβήτητα το έργο ξεχωριστό.
Η σκηνοθεσία της παράστασης ανήκει στον βραβευμένο Γιώργο Παλούμπη που έχοντας ήδη στο ενεργητικό του μια συνεργασία με τον Γιάννη Τσίρο («Αόρατη Όλγα», Εθν. Θέατρο 2011) βαδίζει αβίαστα στα γνώριμα μονοπάτια του ωμού ρεαλισμού στήνοντας μια παράσταση «γροθιά στο στομάχι». Ο σκηνοθέτης δεν στάθηκε επιφανειακά στους χαρακτήρες αλλά μας παρουσίασε ολοκληρωμένους ήρωες δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην εσωτερική αναζήτηση των ηρώων. Το ένα μυστικό αποκαλύπτεται μετά το άλλο με τον κόσμο των πρωταγωνιστών να καταρρέει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα και το θάνατο να μοιάζει τελικά πιο αληθινός από την ίδια τη ζωή.
Όλοι οι ηθοποιοί της παράστασης είναι καλοκουρδισμένοι επί σκηνής και χάρισαν στο κοινό ερμηνείες εξαιρετικές που ισορροπούν ανάμεσα σε ρεαλισμό και λυρισμό. Ο πάντα προσεγμένος Γιώργος Πυρπασόπουλος (δεν χάνουμε παράστασή του) «κέντησε» στο ρόλο του Σάββα κάνοντας ένα ολικό twist στα μάτια του θεατή και ανατρέποντας την εικόνα του καλού οικογενειάρχη αποκαλύπτοντας ένα πρόσωπο πιο σκοτεινό. Αξιόλογη η ερμηνεία του Στέλιου Δημόπουλου στο ρόλο του νεαρού Μαρινάκη, ο οποίος στη ουσία αντιπροσωπεύει τη δυναμική και την καθαρότητα της νέας γενιάς. Καταλυτική για την εξέλιξη των γεγονότων και η παρουσία της Μαρίας Νεφέλης Δούκα στο ρόλο της Ιρίνας. Τέλος, υποκλινόμαστε στο ταλέντο του Ηλία Βαλάση που μας χάρισε πραγματικά μια σπαρακτική ερμηνεία ενσαρκώνοντας τον ευάλωτο αλκοολικό Κυριάκο που παλεύει με τις αλήθειες, τις τύψεις και τον τσακισμένο του εαυτό. Μας συγκίνησε και μας άγγιξε βαθιά!
Τα θερμά μας συγχαρητήρια στην Νατάσσα Παπαστεργίου που υπογράφει τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης. Έστησε επί σκηνής την αίθουσα ενός νεκροτομείου και με τη βοήθεια των λευκών φώτων του Βασίλη Κλωτσοτήρα έκαναν τα πάντα να μυρίζουν θάνατο ρίχνοντας το θεατή στα βαθιά με το «καλησπέρα» σας.
Δεν είναι τυχαίο που αν και Τετάρτη απόγευμα, το θέατρο ήταν κατάμεστο. Ο κόσμος στηρίζει τις καλές παραστάσεις και τα «Αξύριστα Πηγούνια» ανήκουν δικαιωματικά μέσα σ’αυτές. Ένα έργο ρεαλιστικό, ανθρώπινο και ταυτόχρονα σκληρό όσο δεν πάει. Σας το προτείνω. Χωρίς γιατί. Απλά πρέπει να πάτε για να «γευτείτε» το αληθινό θέατρο.
Καλή σας θέαση!
