Από την Μαριάντζελα Ψωμαδέλλη
Βουτιά στο θέατρο του Παραλόγου και την Πιντερική υπεροχή κάναμε το βράδυ της Κυριακής στο κέντρο της Αθήνας. Ο λόγος για το έργο “The Dumb Waiter” ή αλλιώς “Η Κωμωδία της Απειλής” του Χάρολντ Πίντερ που ανεβαίνει φέτος στο θέατρο Σημείο σε μια ενδιαφέρουσα σκηνοθετική προσέγγιση από τη Δανάη Σπηλιώτη με τον Αντώνη Καφετζόπουλο και τον Μιχάλη Τιτόπουλο στους δυο πρωταγωνιστικούς ρόλους.
Τί στ’ αλήθεια όμως σημαίνει “The Dumb Waiter”; Πρόκειται για το μικρό ανελκυστήρα φορτίων που χρησιμεύει για τη μεταφορά φαγητών και σερβίτσιων από και προς την κουζίνα. Κυριολεκτικά όμως μπορεί να σημαίνει είτε «χαζός σερβιτόρος», είτε «μουγγός σερβιτόρος», είτε, ακόμα πιο κυριολεκτικά, «ο χαζός που περιμένει». Ο τίτλος παραπέμπει στο έργο “Περιμένοντας τον Γκοντό” του Μπέκετ και όχι άδικα αφού και αυτός ο συγγραφέας υπηρετεί το ίδιο είδος θεάτρου μόνο που στο έργο του Μπέκετ δίνεται έμφαση στην αναμονή ενώ στο “The Dumb Waiter” πρωταγωνιστεί το αίσθημα της αγωνίας.
Η πλοκή διαδραματίζεται στο υπόγειο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου όπου ο Μπεν και ο Γκας παραμένουν κλεισμένοι περιμένοντας τις οδηγίες τους. Ο χρόνος κυλά, η ένταση πυκνώνει σε κάθε ανάσα, ενώ οι ήρωες μιλούν σοβαρά για πολύ καθημερινά θέματα: τα σακουλάκια του τσαγιού, το ποδόσφαιρο, τις ασήμαντες ειδήσεις της τρίτης σελίδας στην εφημερίδα. Όμως, οι μυστηριώδεις και παράλογες παραγγελίες που έρχονται – κυριολεκτικά – άνωθεν, ανεβάζουν την ένταση, τεντώνουν τα νεύρα και δημιουργούν την αίσθηση επικείμενης απειλής. Ο γνώριμος και οικείος κόσμος διαρρηγνύεται. Σαν κάποια δύναμη να παίζει ένα παιχνίδι. Η ιεραρχία αμφισβητείται, το δωμάτιο μοιάζει με παγίδα και οι ήχοι του ανελκυστήρα και των σωληνώσεων, υπονοούν ότι η πραγματικότητα, ίσως, δεν είναι αυτή που φαίνεται.
Το κείμενο του Πίντερ είναι γεμάτο κρυμμένους συμβολισμούς που κρατούν το κοινό σε εγρήγορση. Στο πρώτο μέρος του έργου, η δράση αναπτύσσεται μεταξύ των δυο πρωταγωνιστών με το θεατή να προσπαθεί να ενώσει τα κομμάτια των προσωπικοτήτων τους ενώ στο δεύτερο μέρος, η δράση μεταφέρεται ανάμεσα στους δυο ήρωες και μια παράξενη μορφή εξουσίας που οι πρωταγωνιστές καλούνται να υπηρετήσουν θέλοντας και μη. Το πολιτικό μήνυμα του Πίντερ είναι σαφές με τον συγγραφέα να θίγει θέματα εξουσίας και ιεραρχίας του κόσμου μας και την τυφλή υπακοή μας σ’αυτά. Το ύφος του κειμένου διακρίνεται από κυνισμό και μια ελαφριά ειρωνεία ενώ οι ισορροπίες κρατιούνται με μικρές αλλά τόσο απαραίτητες δόσεις βιτριολικού χιούμορ που αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο τα μηνύματα του έργου.
Στο σκηνοθετικό τιμόνι της παράστασης βρίσκεται η έμπειρη Δανάη Σπηλιώτη. Η σκηνοθέτις εύστοχα επίλεξε να περιορίσει τη δράση των δυο ηρώων σ’ένα σκηνικό που απαρτίζεται από τα δύο μονά κρεβάτια των πρωταγωνιστών (σκηνικά και κοστούμια έχει επιμεληθεί για την παράσταση ο εξαιρετικός Πάρις Μέξης) εστιάζοντας στο αίσθημα του εγκλωβισμού. Ακόμη και ο τρόπος που είναι στρωμένα αυτά τα κρεβάτια αποτυπώνει τον ολότελα διαφορετικό ψυχισμό των ηρώων. Η Δανάη Σπηλιώτη έστησε μια παράσταση υπηρετώντας επιμελώς τις Πιντερικές τακτικές με τις χαρακτηριστικές σιωπές και τους συμβολισμούς που επιτάσσει η πένα του συγγραφέα και χτίζοντας προσεκτικά μια ατμόσφαιρα μυστηρίου και αγωνίας εστιάζοντας στο αίσθημα του κινδύνου και της απειλής. Το αποτέλεσμα είναι άρτιο και σίγουρα την δικαιώνει.
Μεγάλο μέρος της επιτυχίας αυτής της παράστασης βασίζεται αναμφισβήτητα στις ερμηνείες των δυο πρωταγωνιστών που είναι πραγματικά κεντημένες και στην παραμικρή λεπτομέρεια. Απολαύσαμε τον Αντώνη Καφετζόπουλο στο ρόλο του Μπεν και τον Μιχάλη Τιτόπουλο στο ρόλο του Γκας. Πρόκειται για ένα υποκριτικό δίδυμο ολότελα διαφορετικό μα πραγματικά τόσο ταιριαστό επί σκηνής. Οι δυο ηθοποιοί έδωσαν σάρκα και οστά στους χαρακτήρες τους αναπτύσσοντας μεταξύ τους μια αδιαμφισβήτητη σκηνική χημεία. Μεταμορφώθηκαν κυριολεκτικά στους ήρωές τους ανεβάζοντας ακόμη και με τις σιωπές τους και τους απολαυστικούς τους μορφασμούς το συνολικό αποτέλεσμα σε άλλο επίπεδο.
Πόσο έτοιμοι είμαστε να αντιμετωπίσουμε άγνωστους μυστήριους εχθρούς που μας επιβάλλουν πράξεις που δεν είχαμε φανταστεί ότι θα κάναμε; Το “The Dumb Waiter” είναι μια καλή ευκαιρία να βουτήξουμε για τα καλά στη γοητεία του θεάτρου του Παραλόγου και να ανακαλύψουμε τα όρια μας. Μια αξιόλογη παράσταση που αξίζει να παρακολουθήσετε στο θέατρο Σημείο. Θα σας δώσει μπόλικη τροφή για σκέψη και αφορμή για εποικοδομητικές συζητήσεις μετά το πέρας της.
Καλή σας θέαση!
