Είδαμε την παράσταση «Φιλιώ Χαϊδεμένου»
Από τη Μαριάντζελα Ψωμαδέλλη
Η Μικρασιατική καταστροφή και ο βίαιος διωγμός των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία είναι ένα από τα μελανότερα και σημαντικότερα σημεία αναφοράς του Ελληνισμού μας. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης για συγγραφείς και λογοτέχνες. Ανάμεσά τους και το αυτοβιογραφικό βιβλίο της Φιλιώς Χαϊδεμένου «Τρεις αιώνες μια ζωή» που φέτος διασκευάστηκε θεατρικά και παρουσιάζεται στο θέατρο Βεάκη με τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη στον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η Φιλιώ Χαϊδεμένου γεννήθηκε 28 Οκτωβρίου 1899 έφυγε από τη ζωή, λίγο πριν κλείσει τα 108 χρόνια της, το 2007. Φέτος, δέκα χρόνια από την απώλειά της, το ίδρυμα πολιτισμού ”ΙΩΝΙΑ” τιμά τη μνήμη της ανεβάζοντας την θεατρική παράσταση υπό τον τίτλο ”Φιλιώ Χαϊδεμένου”. Ο δυναμικός χαρακτήρας, η τόλμη και η αποφασιστικότητα που διέκριναν τη Φιλιώ Χαϊδεμένου, συνέδραμαν ως εφόδια στον αγώνα της για να μην εξαλειφθεί ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε στη Μικρά Ασία. Η σημαντική πορεία της γυναίκας με το όνομα Φιλιώ, έγινε η αφορμή να γεννηθεί μια ιδέα για την εξιστόρηση της ζωής της, βασισμένη στις προσωπικές της μαρτυρίες. Πέρα από την προσωπική ιστορία αυτής της σημαντικής προσωπικότητας, η δύναμη της θέλησης και ο αγώνας της για επιβίωση μέσα σε ένα ολόκληρο αιώνα συνιστά ένα φωτεινό παράδειγμα αντίστασης.
Πρόκειται για ένα θεατρικό έργο που εξιστορεί την μαρτυρική ζωή της Φιλιώς Χαϊδεμένου, ενώ παράλληλα αποτυπώνει την σύγχρονη ιστορία του Ελληνισμού. Η θεατρική παράσταση περιλαμβάνει μουσικές και τραγούδια που συντρόφευαν τη Φιλιώ σε όλες τις περιόδους της ζωής της αλλά και μουσική και τραγούδια που έγραψε ο Ζαχαρίας Καρούνης ειδικά για την «Φιλιώ Χαϊδεμένου» σε στίχους Χρήστου Παπαδόπουλου, τα οποία ο καλλιτέχνης ερμηνεύει μοναδικά επί σκηνής στο πλευρό της Δέσποινας Μπεμπεδέλη.
Η «Φιλιώ Χαϊδεμένου» είναι αναμφισβήτητα μια από τις συγκλονιστικότερες και πιο καλοδουλεμένες παραστάσεις της φετινής θεατρικής χρονιάς και έδωσε την ευκαιρία στο θέατρο Βεάκη να θυμηθεί τις παλιές του δόξες. Η θεατρική μεταφορά της Άνδρης Θεοδώτου ήταν ιδιαιτέρως προσεγμένη αποσπώντας τα ουσιαστικότερα σημεία του βίου της Φιλιώς φωτίζοντας τόσο τις καλές όσο και τις κακές της αναμνήσεις.
Η Δέσποινα Μπεμπεδέλη δεν ερμηνεύει απλά το ρόλο της Φιλιώς. Γίνεται ένα μαζί της. Η αφήγηση της ηθοποιού παίρνει διαφορετικά χρώματα κατά τη διάρκεια της παράστασης εναλλάσοντας τα συναισθήματα και τα βιώματά της με ένα τρόπο μαγικό.Η φωνή της, άλλοτε παιδική κι άλλοτε δυναμική παραπέμπει άλλοτε σε ένα κοριτσάκι κι άλλοτε σε μια γυναίκα δυναμική που ξέρει πολύ καλά πώς να διεκδικεί το δικαίωμά της στη ζωή. Μέσα από τη φωνή και την αφήγηση της Δέσποινας Μπεμπεδέλη παίρνει ανάσα ολόκληρος ο ξεριζωμένος ελληνισμός από τα παράλια της Μικράς Ασίας.
Στο πλευρό της κορυφαίας ηθοποιού στέκεται επάξια ο Ζαχαρίας Καρούνης τόσο ερμηνευτικά όσο και τραγουδιστικά αφού ο ίδιος ερμηνεύει τα περισσότερα τραγούδια της παράστασης με τη συνοδεία μουσικών σε σαντούρι και κρουστά. Η φωνή του άγγιξε ευαίσθητες χορδές στην ψυχή μας και μας έκανε να συγκινηθούμε βαθειά.
Εξαιρετικός και ο υπόλοιπος θίασος που αποτελείται από τους Μαίρη Σαουσοπούλου, Δημήτρης Kαραβιώτης, Εμμανουέλα Χαραλάμπους – Ένγκελ και Γιώργος Φλωράτος. Οι ηθοποιοί κατόρθωσαν με τις ερμηνείες τους επί σκηνής να μας θυμίσουν αξίες ξεχασμένες πια σήμερα όπως η αγάπη για την πατρίδα, η δημιουργία της οικογένειας και η απόκτηση απογόνων όπως και η γενικότερη φιλοξενία που χαρακτήριζε πάντα ειδικά τους Μικρασιάτες.
Η «Φιλιώ Χαϊδεμένου» είναι στο σύνολό της μια παράσταση άρτια τόσο υποκριτικά όσο και σκηνοθετικά. Ο Βασίλης Ευταξόπουλος βρίσκεται στο σκηνοθετικό τιμόνι και ομολογουμένως έχει κάνει εξαιρετική δουλειά. Δημιούργησε πάνω στη σκηνή την απαιτούμενη ατμόσφαιρα χτίζοντας μια παράλληλη δράση και ενώνοντας ουσιαστικά το παρελθόν με το παρόν της πρωταγωνίστριας με ένα πανέξυπνο τρόπο. Είδαμε τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη να μεταβαίνει χωροχρονικά με εξαιρετική ευκολία, κάτι που πραγματικά μας εντυπωσίασε.
Αναμφισβήτητα, στα συν της παράστασης ανήκουν τόσο οι φωτισμοί του Τάσου Παλαιορούτα όσο και οι στοχευμένες ενδυματολογικές επιλογές του Άγγελου Αγγελή που πραγματικά ήταν τοποθετημένες ακριβώς στο χρονολογικό πλαίσιου του έργου.
Στο τέλος της παράστασης το χειροκρότημα που απέσπασε ολόκληρος ο θίασος για την προσπάθεια του ήταν ζεστό και με διάρκεια που σπάνια πια συναντάς σε μια θεατρική αίθουσα. Ήταν η μικρότερη επιβράβευση που θα μπορούσαμε να τους δώσουμε για το θέαμα που μόλις είχαμε απολαύσει.
Έφυγα από το θέατρο με δάκρυα στα μάτια και μια γλυκόπικρη γεύση στο στόμα. Δυο ολόκληρες ώρες, μου δόθηκε η μοναδική ευκαιρία να συναντήσω και πάλι τους παππούδες μου που βρήκαν κάποτε καταφύγιο στη Λέσβο από τα παράλια της Μικράς Ασίας. Ζωντάνεψαν μπροστά στα μάτια μου οι μορφές τους και οι αναμνήσεις που κουβαλούσαν μια ζωή από τα βασανισμένα εκείνα χρόνια. Για το μόνο που στεναχωριέμαι είναι που δεν κατάφερα να τους κάνω μια σφιχτή αγκαλιά και να τους πω πόσο περήφανη είμαι που τους γνώρισα..
Η «Φιλιώ Χαϊδεμένου» είναι μια συγκλονιστική παράσταση μνήμης και αφήγησης, επίκαιρη όσο ποτέ σκιαγραφώντας απόλυτα τη ρότα της προσφυγιάς μιας άλλης εποχής. Είναι μια παράσταση που επιβάλλεται να δείτε γιατί θα σας κάνει καλό να θυμηθείτε όσοι ξεχάσατε και να ενημερωθείτε όσοι δεν μάθατε ποτέ. Σας την προτείνω με όλη μου την καρδιά!
Καλή σας θέαση!
