Ο Arne Dahl, ο αρχηγός της πρώτης εθνικής των σουηδών συγγραφέων, έρχεται στην Αθήνα
Στην εκδήλωση, που διοργανώνεται από τα PUBLIC, τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, την Ελληνική Λέσχη Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας (ΕΛΣΑΛ) και το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών, με τον συγγραφέα θα συνομιλήσουν ο συγγραφέας-σκηνοθέτης Ανδρέας Αποστολίδης και ο μεταφραστής των βιβλίων του Γρηγόρης Κονδύλης.
Ο Arne Dahl –ψευδώνυμο του Γιαν Άρναλντ– κατάφερε να διατηρήσει μυστική την ταυτότητά του για αρκετά χρόνια, αλλά στο έκτο βιβλίο της αστυνομικής σειράς του, στην οποία πρωταγωνιστεί η Ομάδα Άλφα -μια ομάδα ειδικά εκπαιδευμένων, ικανότατων αστυνομικών, που παίζουν και τον ρόλο του ήρωα-ντετέκτιβ των βιβλίων του-, το πρόσωπό του αποκαλύφθηκε. Γεννημένος το 1963 εργαζόταν ως κριτικός και δημοσιογράφος, ενώ με το Misterioso καθιερώθηκε διεθνώς ως ένας από τους σπουδαιότερους σύγχρονους συγγραφείς αστυνομικού στην Ευρώπη. Ήταν επίσης πανεπιστημιακός δάσκαλος και μολονότι στα νιάτα του είχε διαβάσει πολύ αστυνομική λογοτεχνία, στη συνέχεια μάλλον τη σνόμπαρε. Το πρώτο του μυθιστόρημα το έγραψε στα 27 του με το πραγματικό του όνομα και με θέμα εμπνευσμένο από τη σφαγή του 1822 στη Χίο, όμως παρά τις θετικές κριτικές δεν εγκατέλειψε την ακαδημαϊκή του καριέρα. Ταινίες όπως η Σιωπή των αμνών και το Seven, ωστόσο, τον οδήγησαν εκ νέου στο δημοφιλές λογοτεχνικό είδος. Όταν λοιπόν θέλησε να αναγεννηθεί, αποφάσισε να ξεκινήσει από το μηδέν, επινοώντας ένα alter ego που αντλούσε από τις νουάρ ρίζες του. Αναφέρει ο ίδιος: «Κατ’ εμέ, το αστυνομικό μυθιστόρημα είναι ο ιδεώδης τρόπος για να εντρυφήσεις στη σύγχρονη κοινωνία και τον ανθρώπινο ψυχισμό. Μα, πρωτίστως, είναι φορέας ηδονής, είναι η αναπαραγωγή όλων των υπέροχων προσωπικών μου αναγνωστικών εμπειριών, τα ταξίδια σε κόσμους τους οποίους δεν θέλεις να εγκαταλείψεις ποτέ. Γράφω τα βιβλία που θα ήθελα να διαβάσω».
Ο Dahl, ήδη διάσημος ως ένας από τους ανανεωτές του ευρωπαϊκού νουάρ, διαθέτει μια γραφή με νεύρο και ανατροπές που δίνει μια άλλη γοητεία στις αστυνομικές ιστορίες του. Πρόκειται για έναν αληθινά ανήσυχο συγγραφέα σε σταθερή πρόοδο, που προσπαθεί συνεχώς να ανακαλύψει καινούργια μονοπάτια στη ζούγκλα της αστυνομικής λογοτεχνίας, ώστε να μην καταντούν τα βιβλία του βαρετά και επαναλαμβανόμενα.
Η πιο σημαντική ίσως συμβολή του είναι η αποκάλυψη μιας άλλης Σουηδίας, μιας χώρας που κάποτε ήταν πρότυπο για τις περισσότερες ευρωπαϊκές και τώρα μοιάζει να έχει προσβληθεί από μια εκτός ελέγχου εγκληματικότητα. Χρησιμοποιεί τη φόρμα του αστυνομικού μυθιστορήματος με σκοπό να ανοίξει διάλογο με τις εγκάρσιες πληγές της σουηδικής και γενικότερα της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Παράλληλα, προσδοκά να θέσει καυτά πολιτικά ζητήματα, που επηρεάζουν το διαρκώς εναλλασσόμενο κοινωνικό περιβάλλον. Έτσι, πραγματεύεται άμεσα ή έμμεσα διάφορα θέματα αιχμής, από τις άδικες και στημένες από την αστυνομία καταδίκες μέχρι εικόνες της κρίσης που ταλανίζει τη Σουηδία και όχι μόνο, ενώ ορισμένα ζητήματα που τον απασχολούν συχνά εμφανίζονται στα περισσότερα έργα του, όπως ο ρατσισμός, η τρομοκρατία, η παράνομη μετανάστευση, η διαφθορά, η έκπτωση της ηθικής και των κοινωνικών αξιών, η δύναμη της εξουσίας και του χρήματος. Διαβάζοντας τα βιβλία του, μπορούμε να αντιληφθούμε την πολυπλοκότητα και τη δυναμική του κόσμου που μας περιβάλλει. Τέλος, στα βιβλία του θα συναντήσει κανείς άφθονες μουσικές παραπομπές από τον χώρο της τζαζ και του μπλουζ.
Οπαδός της συλλογικότητας, της νοοτροπίας της ομάδας και της υπεροχής της κοινής σκέψης, ο Arne Dahl επιλέγει, στη θέση του κυνικού αλκοολικού ντετέκτιβ, μια κολλεκτίβα αστυνομικών να πρωταγωνιστεί στα βιβλία του.
Η σειρά βιβλίων του στην οποία πρωταγωνιστεί η ομάδα Άλφα αριθμεί σήμερα 10 τίτλους και έχει ξεπεράσει σε πωλήσεις τα τρία εκατομμύρια αντίτυπα, χαρίζοντας στον δημιουργό της πάμπολλες διακρίσεις. Τα βιβλία της σειράς έχουν μεταφερθεί στην τηλεόραση και σημειώνουν τεράστια επιτυχία.
Στα ελληνικά κυκλοφορούν τα εξής: Misterioso, Μίσος και αίμα, Τυχαίο θύμα, Τα μπλουζ της Ευρώπης, Πρελούδιο θανάτου, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (όλα σε μετάφραση του Γρηγόρη Κονδύλη).
Το 2011 ξεκινάει μια δεύτερη σειρά (τετραλογία) όπου πρωταγωνιστεί ένα νέο και μυστικό τμήμα της Europol, η ομάδα Opcop, της οποίας αρχηγός ορίζεται ο Πολ Γελμ (της ομάδας Άλφα), ενώ η σύνθεσή της αντανακλά την πολυμορφία της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας – στους κόλπους της μάλιστα συγκαταλέγεται κι ένας Έλληνας. Το αρχηγείο της είναι στη μικρή Χάγη, ωστόσο η ευθύνη της είναι πανευρωπαϊκή, καθώς διερευνά εγκλήματα που γίνονται εντός των ευρωπαϊκών συνόρων. Στα ελληνικά κυκλοφορούν το πρώτο της σειράς με τίτλο Κινέζικοι ψίθυροι (ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2013), και το δεύτερο με τίτλο Μουσικές καρέκλες που έκανε την εμφάνισή του στα ράφια των ελληνικών βιβλιοπωλείων πριν από λίγες μέρες, στις αρχές Οκτωβρίου.
Τέλος, καταφεύγοντας σε έναν ακόμα στενότερο κύκλο ηρώων, ο Dahl στήνει μια νέα σειρά που διαφέρει από τα προηγούμενα έργα του, με πρωταγωνιστές αυτή τη φορά ένα δίδυμο (τον Σαμ Μπέργερ και τη Μόλι Μπλουμ). Με γραφή πιο μεστή, πιο στιβαρή, πιο φιλόδοξη, σαν να γράφει αστυνομικό μυθιστόρημα που τείνει να απεκδυθεί τον μανδύα του αστυνομικού, ο Dahl θα μας εκπλήξει και από άποψη πλοκής (σίριαλ κίλερ – εσωτερικές υποθέσεις αστυνομίας). Το πρώτο βιβλίο της σειράς με τίτλο Εσχατιές (αγγλικός τίτλος: Watching you / πρωτότυπος: Utmarker) θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά το φθινόπωρο του 2018, ενώ θα ακολουθήσει μέσα στο 2019 και το επόμενο με τίτλο Hinterlands – και τα δύο σε μετάφραση Γρηγόρη Κονδύλη. Αξίζει να σημειωθεί ότι το δεύτερο βρίσκεται εδώ και τρεις εβδομάδες στο νούμερο δύο της λίστας των ευπώλητων της Spiegel στη Γερμανία και συνεχίζει ακάθεκτο.
Το πιο πρόσφατο βιβλίο που κυκλοφόρησε στα ελληνικά με τίτλο Μουσικές καρέκλες (Ομάδα Opcop) είναι ένα εξαιρετικό κοινωνικοπολιτικό μυθιστόρημα με φόντο τη σύγχρονη Ευρώπη και τις παθογένειές της.
Στη διάρκεια μόλις λίγων ημερών τρεις ανησυχητικοί θάνατοι λαμβάνουν χώρα σε διαφορετικά σημεία της Ευρώπης. Ένας πλαστικός χειρουργός που είχε την εποπτεία σε ένα μυστικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα βρίσκεται νεκρός στο σπίτι του στο Βέλγιο – δεν είναι ξεκάθαρο αν πρόκειται για δολοφονία ή αυτοκτονία. Ένας αλβανός έμπορος όπλων σκοτώνεται σε ένα μπαρ στη Στοκχόλμη. Λίγο αργότερα το πτώμα ενός τσέχου ευρωβουλευτή ανακαλύπτεται σε ένα νησί-φυλακή κοντά στην Τοσκάνη· τον έχουν μαχαιρώσει έως θανάτου.
Παρόλο που δεν υπάρχει καμιά προφανής σύνδεση μεταξύ αυτών των τριών θανάτων, ο Πολ Γελμ και οι συνάδελφοί του στην Opcop υποψιάζονται πως τα τρία περιστατικά έχουν σχέση μεταξύ τους. Ωστόσο τίποτα δεν είναι απλό, καθώς τα στοιχεία οδηγούν σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Το μοναδικό κοινό σημείο είναι το διαβόητο νησί-φυλακή, όπου οι φυλακισμένοι μένουν νηστικοί και υποβάλλονται σε τρομερά επιστημονικά πειράματα.
Έγραψαν για τον Arne Dahl
«Διεισδυτική πολιτική σκέψη, παιγνιώδης γραφή, ο Arne Dahl είναι ο πιο συναρπαστικός σύγχρονος συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας».
Ian Rankin
«Ίσως ο πιο ταλαντούχους απ’ όλους τους σκανδιναβούς συγγραφείς».
Πέτρος Μάρκαρης
«Από τους “εκδρομείς” του σκανδικαβικού νουάρ, που τα τελευταία χρόνια έχουν κυριαρχήσει στον χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος, ο Arne Dahl χαρακτηρίζεται ως ο πλέον πολυκύμαντος, ο πιο διακειμενικός, ο πιο ποιητικός. Λόγος στακάτος και βίαια απροσδιόριστος. Λόγος ουμανιστικός και όχι λαϊκίστικος».
Νίκος Κουρμουλής, BOOK PRESS
«Αν ο Ρέιμοντ Τσάντλερ ήταν Σουηδός –και ζωντανός βέβαια–, θα ορκιζόμουν πως αυτός κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο Arne Dahl. Όχι λόγω των ομοιοτήτων στο στιλ γραφής, αλλά λόγω της «ατμόσφαιρας»… Λόγω του ότι ο Dahl είναι καλός, πραγματικά πολύ καλός. Γρήγορος και στρωτός, σε συγκεκριμένες στιγμές ποιητικός, άγριος και διαρκώς συναρπαστικός».
Dast Magazine (Σουηδία)
«Ο καλύτερος συγγραφέας αστυνομικού στη Σουηδία. Δεν υπάρχει άλλος σαν αυτόν, που να δημιουργεί ατμόσφαιρα, ένταση και να ξυπνά τη σκέψη… Η πλοκή του είναι γρήγορη και η γλώσσα του επίσης».
Norra Västerbotten (Σουηδία)
«Ο Dahl καταργεί κάθε γνωστό κλισέ με μια πρόζα τόσο ανάγλυφη που οι αναγνώστες του αστυνομικού δεν έχουν ξαναδιαβάσει».
Die Zeit (Γερμανία)
«Αν γνωρίζετε ήδη τον Χένινγκ Μάνκελ, τότε ήρθε η ώρα να διαβάσετε τον Arne Dahl… Ο Dahl είναι ένας εξαιρετικός στιλίστας».
Stern (Γερμανία)
«Ο Arne Dahl έχει δημιουργήσει τη δική του σχολή αστυνομικής λογοτεχνίας, συνδυάζοντας αριστοτεχνικά διεθνείς δολοπλοκίες, κατασκοπεία, σασπένς και υψηλή λογοτεχνία».
Lars Kepler
