Από την Μαριάντζελα Ψωμαδέλλη
Ένα από τα κορυφαία έργα της παγκόσμιας δραματουργίας παρακολουθήσαμε το βράδυ της Κυριακής στη σκηνή του θεάτρου Τόπος Αλλού. Ο λόγος για την «Έντα Γκάμπλερ» του Χένρικ Ίψεν που ανεβαίνει φέτος στο θεατρικό στέκι της Κυψέλης σε μετάφραση και σκηνοθεσία του Νίκου Καμτσή.
Το αριστούργημα του Νορβηγού θεατρικού συγγραφέα που πρωτοανέβηκε το 1891 στη Γερμανία, μας παρουσιάζει την πιο εμβληματική και αυτοκαταστροφική ηρωίδα του Ίψεν, την Έντα Γκάμπλερ που αναζητά απεγνωσμένα μια ομορφιά δίχως σχήμα. Η Έντα, η οποία είναι περισσότερο κόρη του στρατηγού Γκαμπλερ παρά σύζυγος του Τέσμαν ή ερωμένη του Λέβμποργκ, αρνείται να συμβιβάσει την εγωπάθεια της και να βολευτεί στο προτεσταντικό καλούπι που οι συνθήκες την σπρώχνουν.
Η έλευση της Έντα στην πόλη μετά από καιρό, σηματοδοτεί την έναρξη ραγδαίων εξελίξεων. Η βίλλα Φαλκ, το δανεικό σπίτι που κατέλυσαν η Έντα και ο σύζυγος Τέσμαν, γίνεται το επίκεντρο και ο βωμός όπου όλοι όσοι παρελαύνουν από το σαλόνι καταθέτουν τους πόθους και τα όνειρα τους που είναι σίγουρο ότι θα διαψευστούν. Τα αλυσιδωτά γεγονότα κρύβουν καταστροφή η μάλλον αυτοκαταστροφή καθώς όσα από τα πλάσματα δεν καταφέρνουν να μεταλλαχθούν, να προσαρμοστούν και να ζήσουν στις νέες τοξικές συνθήκες τρελαίνονται και τελικά πεθαίνουν. Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτό δεν συμβαίνει στην εποχή μας;
Τη μετάφραση καθώς και τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου υπογράφει ο σκηνοθέτης της παράστασης, Νίκος Καμτσής. Δυστυχώς, παρατηρήσαμε ότι οι νεωτερισμοί της γλώσσας στέρησαν στοιχεία από την αίγλη του λόγου του Ίψεν, ο οποίος αποτυπώνει με μαεστρία την οικονομική και κοινωνική πτώση της αριστοκρατίας σε συνδιασμό με την αλαζονική συμπεριφορά προς κάθε ταξικά κατώτερο ον.
Ωστόσο, η σκηνοθετική προσέγγιση του Νίκου Καμτσή μας ικανοποίησε καθώς διατήρησε καθαρές γραμμές και έθεσε το θεατή αντιμέτωπο με την ψυχωτική προσωπικότητα της Έντα Γκάμπλερ. Με αρωγούς το αφαιρετικό σκηνικό της Μίκας Πανάγου, τους επιβλητικούς φωτισμούς του Γιάννη Ζέρβα αλλά και την ατμοσφαιρική μουσική του Χρίστου Ξενάκη, ο σκηνοθέτης μας εγκλώβισε στους τρεις τοίχους της βίλλας Φαλκ ξετυλίγοντας το νήμα της ιστορίας και παλεύοντας με τους δαίμονες και τα σκοτάδια του παρελθόντος που τελικά οδηγούν τους ήρωες στην αυτοκαταστροφή. Ο Νίκος Καμτσής αποτύπωσε την αλήθεια στο λόγο του Ίψεν δίνοντας τη δραματική διάσταση που της αναλογούσε χωρίς περιττές υπερβολές.
Υποκριτικά, αν και ηλικιακά η Μάνια Παπαδημητρίου δεν ταιριάζει στο ρόλο της Έντα Γκάμπλερ,η ίδια κατόρθωσε να μας κερδίσει με την αύρα και την υποκριτική της δεινότητα. Η έμπειρη ηθοποιός μελέτησε προσεκτικά την ηρωίδα της και έπλασε επί σκηνής μια εγωπαθή και ζηλόφθονη Έντα, παγιδευμένη στις κακές δυνάμεις που την ορίζουν αφού δεν μπόρεσε να αξιοποιήσει τις αναρίθμητες ικανότητές της. Έτσι, η ηρωίδα της γίνεται θύμα του ίδιου της του εαυτού και καταδικάζεται στην αυτοκαταστροφή της. Ίσως αν είχε γεννηθεί άντρας, τα πράγματα να ήταν εντελώς διαφορετικά για εκείνη.
Ξεχωρίσαμε ακόμη τον Όμηρο Πουλάκη στο ρόλο του ιδιοφυή συγγραφέα Λέβμποργκ και εραστή της Έντα για την γοητευτική του παρουσία αλλά κυρίως για την προσεγμένη και απολύτως ισορροπημένη του ερμηνεία. Μας άρεσε πολύ και ο Νίκος Καραστέργιος στο ρόλο του Τέσμαν, συζύγου της Έντα, ο οποίος κατάφερε με τεράστια φυσικότητα να αποτυπώσει τη μετριότητα, τις αδυναμίες του χαρακτήρα του αλλά και την απόλυτη υποταγή στην γυναίκα του. Αξιόλογη και η παρουσία της Λαμπρινής Θάνου στο ρόλο της Τέα Έλβστεντ, ερωμένης και «δεξί χέρι» του Λέβμποργκ όπως και η Άντα Κουγιά στο μικρό αλλά ουσιαστικό ρόλο της οικονόμου.
Συνολικά, η «Έντα Γκάμπλερ» είναι μια ατμοσφαιρική παράσταση που προσφέρει γι’ακόμη μια φορά την ευκαιρία ν’ακουστεί ο λόγος του Ίψεν δίνοντας σάρκα και οστά στην πιο εμβληματική του ηρωίδα. Επισκεφτείτε το θεατρικό στολίδι της Κυψέλης και απολαύστε την.
Καλή σας θέαση!
