Με αφορμή την κυκλοφορία από τις Εκδόσεις Διόπτρα του νέου βιβλίου της Φωτεινής Ναούμ με τίτλο «Υγρή Πόλη», συνομιλούμε μαζί της για το πως οι χαρακτήρες ενός βιβλίου σηματοδοτούν μια πόλη, για το αν κατάφερε η ίδια να καταπατήσει -έστω και για λίγο- τον θάνατο μέσα από τις λέξεις της αλλά και για το αν ένας συγγραφέας έχει τη δύναμη να αλλάξει το αύριο ενός ανθρώπου ή ακόμα και το μέλλον της ανθρωπότητας. – Συνέντευξη στην Λυδία Ψαραδέλλη
Καλησπέρα σας κυρία Ναούμ και καλοτάξιδο το νέο βιβλίο σας. Επιλέξατε, μέσω του τίτλου, να χαρακτηρίσετε «υγρή» την πόλη στην οποία διαδραματίζεται η ιστορία σας. Παραλληλίζετε την υγρή πόλη, χαρακτηρισμός της παλαιάς πόλης της Κομοτηνής, με τα χαρακτηριστικά, τις συμπεριφορές και τον τρόπο με τον οποίο δρουν οι άνθρωποι. Θέλετε να μας εξηγήσετε τον τρόπο σκέψης που οδήγησε σε αυτό τον τίτλο αλλά και στο πως πλέκετε την όλη σχέση, πόλης-ανθρώπων, στα πλαίσια της ιστορίας;
Χαίρομαι ιδιαίτερα που το επισημαίνετε. Πράγματι, η πόλη είναι υγρή, με τον ίδιο τρόπο που οι άνθρωποι είναι ρευστοί. Ήθελα να στήσω έναν τέτοιο καμβά όπου επάνω του θα πατούσε η ιστορία μου. Κάποιοι από τους ήρωες θα είχαν την ψευδαίσθηση πως είναι ασφαλείς, περιφρουρημένοι μέσα στα τείχη της πόλης τους, ήσυχοι και βολεμένοι στον μικρόκοσμο τους, μέχρι τα πάντα να αρχίσουν να ρέουν, να αλλάζουν και να τους μεταλλάσουν. Η πόλη μου είναι οι χαρακτήρες μου και οι χαρακτήρες, σηματοδοτούν την πόλη. Αν και θα μπορούσαν να μεταφερθούν σε οποιοδήποτε άλλο σημείο του κόσμου, δύσκολα θα μπορούσα να τους φανταστώ κάπου αλλού.
Κάθε βιβλίο αποτελεί απόλαυση αλλά και ταυτόχρονα πρόκληση για τον συγγραφέα του. Ποιο σημείο του θα λέγατε ότι σας πρόσφερε μεγάλη ευχαρίστηση αλλά και ποιο ήταν το πιο απαιτητικό;
Ήταν απαιτητικό εξ αρχής. Παρόλα αυτά, το απόλαυσα όχι με την έννοια της ευχαρίστησης, αλλά με μια αίσθηση πιο βαθειά, πιο ειλικρινή. Παρασύρθηκα σε μια πόλη που έστησα από την αρχή, ακολούθησα παλμό παλμό τους ήρωές μου. Φέρθηκα βάναυσα αλλά και ανθρώπινα κάποιες στιγμές. Τεράστια ικανοποίηση μου έδωσε, η «δύναμη» να καταπατήσω τον θάνατο έστω και για λίγες στιγμές. Να δώσω την ευκαιρία σε δύο ανθρώπους με ανοιχτούς λογαριασμούς, να συναντηθούν μια τελευταία φορά.
Επιλέξατε έναν διαφορετικό τρόπο γραφής σε σχέση με τα προηγούμενα βιβλία σας. Πιστεύετε ότι βγήκατε με αυτόν τον τρόπο από τα όρια που είχατε βάλει η ίδια στον εαυτό σας ή ότι εξελιχθήκατε μέσα από την συγγραφική σας πορεία;
Πειραματίζομαι συχνά και πολύ. Τα δύο πρώτα μου βιβλία δεν είχαν σχέση με τα επόμενα. Άλλα που έχω για «προσωπική χρήση», επίσης θεωρώ πως διαφέρουν σε ύφος και ρυθμό. Το συγκεκριμένο το έγραφα παράλληλα με κάποιο άλλο. Το κάνω συχνά. Με ξεκουράζει. Πιθανά και να εξελίχθηκα, πιθανά να άφησα να φανεί κάτι παραπάνω από μένα. Έχετε δίκιο πάντως. Για κάποιο λόγο, το βιβλίο αυτό, νιώθω πως σηματοδοτεί μια νέα προσωπική αρχή. Κι αυτό, με κάνει να το αγαπώ ακόμη πιο πολύ.
Οι χαρακτήρες του βιβλίου σας βγήκαν έξω από τα δικά τους όρια; Τους προκαλέσατε σε πολλαπλά επίπεδα έτσι απλά για να δείτε τι θα πράξουν;
Κάποιοι ξεχείλωσαν τα όριά τους, ενώ άλλοι υπήρξαν πιο διστακτικοί. Ωστόσο, ναι. Σε κάποιο βαθμό δοκιμάστηκαν όλοι. Λατρεύω να παρατηρώ ανθρώπους εκτός ορίων. Με τρομάζει και με γοητεύει. Δεν βρίσκω τίποτα πιο συναρπαστικό απ’ το να παίζεις με τα όρια και τις αντοχές σου. Οπότε, στο βαθμό που μου αναλογεί, ίσως να τους προκάλεσα.
Πως σας φαίνεται αυτή η δύναμη που έχει ο συγγραφέας πάνω σε χαρακτήρες να τους πλάθει όπως επιθυμεί και να τους ορίζει, εκείνους αλλά και την ιστορία τους;
Συχνά συμβαίνει να μην έχω καμία εξουσία πάνω στους ήρωές μου. Είναι παράξενο πως λειτουργεί. Γεννιούνται μέσα μου, μα δρουν αυτόνομα. Τους δίνω τα κύρια χαρακτηριστικά και τους ακολουθώ.
Άλλες πάλι, παρεμβαίνω αρκετά συχνά. Τότε νιώθω μια αλλόκοτη δύναμη. Σαν ένας μικρός θεός. Δεν είναι απλό πράγμα να κρατάς στα χέρια σου έναν ολόκληρο κόσμο. Η ευθύνη είναι τεράστια, μα απολαμβάνω κάθε ευτυχία που γεννιέται, εξίσου με κάθε συμφορά. Όλα συμβαίνουν για κάποιον λόγο. Ή απλά, γιατί δεν γίνεται διαφορετικά.
Τι κάνει την «Υγρή Πόλη» ξεχωριστή στην καρδιά σας;
Οι άνθρωποι. Κάποιους απ αυτούς είχα την τύχη να τους συναντήσω. Για κάποιους να ακούσω και άλλους να τους επινοήσω. Κάθε τόπο που ξεχωρίζω σ αυτή τη γη, είναι γιατί αγάπησα κάποιον από εκεί. Για φανταστείτε λοιπόν, μια πόλη, στην οποία γεννήθηκα, διαμόρφωσα το σκηνικό για το βιβλίο μου, και συμπόνεσα κάθε άνθρωπο που πέρασε απ αυτήν.
Κι έπειτα, εσωκλείω πολλές πτυχές του εαυτού μου. Είμαι απόλυτα κεραυνοβολημένη με την Υγρή Πόλη.
Υπάρχει κάποιος χαρακτήρας στο βιβλίο σας για τον οποίο δεν τρέφετε και τόσο όμορφα συναισθήματα;
Ούτε ένας. Μακάρι να μπορούσα να μεταφερθώ στον κόσμο τους. Να πιω μαζί τους, να κλάψω, να χορέψω. Μακάρι να γινόμουν μια τεράστια αγκαλιά να τους χωρέσω όλους και κυρίως, τον εαυτό μου. Δεν πέρασαν, δεν περνάμε λίγα, σ αυτή τη ζωή.
Γνωρίζω ότι ετοιμάζετε πάντα κάποιο βιβλίο οπότε και η καθημερινότητά σας είναι γεμάτη δημιουργικότητα. Είχατε φανταστεί αυτό τον τρόπο ζωής όταν ήσασταν μικρή;
Δεν χρειάστηκε να τον φανταστώ γιατί τον ζούσα. Για πολλά χρόνια δεν είχα την ανάγκη να το μοιραστώ. Μου αρκούσαν δυο φίλοι σε «καταναγκαστικές» βραδιές ποίησης και λοιπών πειραματισμών. Το βέβαιο είναι πως ποτέ δεν επιθύμησα να γίνω «κάτι» στη ζωή μου, μα όταν τέλειωσα το πρώτο μου μυθιστόρημα, το οποίο και δεν έχει εκδοθεί ποτέ(μετράει κάπου είκοσι χρόνια), το ένιωσα. Το ήξερα. Είπα, εδώ είμαι και έμεινα.
Η ζωή είναι μια μικρή περιπέτεια μέρος ενός μεγαλύτερου βιβλίου;
Η ζωή είναι γενικά πολύ μικρή κι οι επιλογές ενός ανθρώπου, όσο τολμηρός, ριψοκίνδυνος κι αποφασιστικός κι αν είναι, είναι ελάχιστες. Ίσως γι αυτό διαβάζω, γι αυτό ζω, γι αυτό γράφω τόσο πολύ. Γιατί ξέρω, πως τελειώνει κι άλλο δεν έχει.
Πιστεύετε ότι ένας συγγραφέας έχει τη δύναμη να αλλάξει το αύριο ενός ανθρώπου ή ακόμα και το μέλλον της ανθρωπότητας;
Πόσο ωραίο και πόσο ανέφικτο! Θα ταν ευχής έργο, μα ως κι εγώ που πιστεύω στα θαύματα, αυτό που μοιάζει ουτοπία.
Ωστόσο, ένας συγγραφέας μπορεί να αλλάξει το σήμερα ενός ανθρώπου. Μου έχει συμβεί. Δέχτηκα απίστευτη επιρροή από συγγραφέα και το έργο του. Ένιωσα πως τάραξε συθέμελα την ύπαρξή μου, παροδικά και τον συγγραφικό τρόπο έκφρασης. Όταν η αναστάτωση καταλάγιασε, ήξερα πως είχα κερδίσει μια άλλη οπτική στα πράγματα. Ήταν σαν ένα γερό μεθύσι που διήρκησε μέρες.
Διαβάστε επίσης: Υγρή Πόλη της Φωτεινής Ναούμ – Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα
