Συνομιλούμε με τη συγγραφέα Πηνελόπη Μωραΐτου με αφορμή το βιβλίο της που κυκλοφορεί με τίτλο «Το Μυστικό της Τροφοπυραμίδας» από τις εκδόσεις Πορφύρα για το αν είναι εύκολο να μάθουν τα παιδιά έναν σωστό τρόπο διατροφής μέσα από ένα εκπαιδευτικό βιβλίο αλλά και για το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας και για το κατά πόσο ο Έλληνας στην περίοδο της οικονομικής κρίσης αποτελεί έναν συνειδητοποιημένο αναγνώστη.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή του βιβλίου σας, ξεκινάτε ένα παιχνίδι με τα παιδιά χρησιμοποιώντας ονόματα που αποτυπώνονται και αποτελούν σημείο αναφοράς (πχ. «Μασαχάψα», «Φρουτοπάτρα»), ενώ δεν παραλείπετε να συμπεριλάβετε και κακούς χαρακτήρες. Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να διδάξεις την υγιεινή διατροφή στα μικρά παιδιά και μάλιστα μέσα από ένα εκπαιδευτικό βιβλίο;
Να ξεκινήσω την απάντηση μου λέγοντας πως το «Μυστικό της Τροφοπυραμίδας» είναι ένα ιδιαίτερο βιβλίο. Είναι ένα παραμύθι, μια περιπέτεια ουσιαστικά που στο ενδιάμεσο των κεφαλαίων της υπάρχουν δραστηριότητες που βοηθούν τα παιδιά να θυμηθούν και να αποκωδικοποιήσουν τις πληροφορίες που τους δόθηκαν μέσω των ηρώων στο κεφάλαιο. Προτιμώ αυτού του είδους τα βιβλία γιατί συνδυάζουν την μαγεία του παραμυθιού με την χαρά των δραστηριοτήτων και έτσι γίνονται πιο εύπεπτες οι πληροφορίες και τα μηνύματα που πρέπει να περάσω στα παιδιά. Απαντώντας λοιπόν θα έλεγα ότι με τέτοιου είδους βιβλία είναι αρκετά εύκολο, όχι να διδάξεις, αλλά σίγουρα να θίξεις θέματα υγιεινής διατροφής στα παιδιά.
Μπορούν τα παιδιά να ταυτιστούν εύκολα με τους ήρωες των παραμυθιών, και πόσο μάλλον των εκπαιδευτικών βιβλίων;
Τα παιδιά ταυτίζονται με οποιονδήποτε ήρωα είναι ζωντανός, έχει ενδιαφέρον, είναι αστείος, είναι τολμηρός, πολεμάει για το καλό, και αγαπάει με πάθος. Πιστεύω ακράδαντα ότι τα βιβλία που συνδυάζουν την ιστορία και τις δραστηριότητες είναι ελκυστικά για τα παιδιά. Οι μικροί αναγνώστες όσο λατρεύουν τις περιπέτειες των ηρώων αλλο τόσο ξετρελαίνονται και για σταυρόλεξα, κρυπτόλεξα, γρίφους και ζωγραφική. Νοιώθουν ότι συμμετέχουν στον κόσμο των ηρώων.
Τι στοιχεία πρέπει να έχει ένα καλό εκπαιδευτικό βιβλίο;
Να είναι ελκυστικό, ενδιαφέρον και όχι βαρετό, να έχει την σωστή δόση πληροφορίας, έξυπνες δραστηριότητες και εξαιρετική εικονογράφηση. Ας μη ξεχνάμε ότι το βιβλίο έχει μεγάλο ανταγωνισμό από την τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Υπάρχει ενδιαφέρον από τους γονείς για να ακολουθήσουν έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής στα παιδιά τους και πιστεύετε ότι διδάσκετε μαζί με τα παιδιά και τους γονείς σχετικά με την υγιεινή διατροφή;
Ειλικρινά είναι μια δύσκολη ερώτηση αυτή. Το σίγουρο είναι ότι τα ελληνόπουλα είναι ανάμεσα στα παχύσαρκα παιδιά της Ευρώπης, σύμφωνα με μελέτες. Αυτό από μόνο του κάτι λέει. Πιστεύω λοιπόν ότι οι νέοι γονείς ενδιαφέρονται για την υγιεινή διατροφή τόσο των παιδιών τους αλλά και τη δική τους. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτά τα δύο είναι αλληλένδετα. Για τα παιδιά στα πρώτα χρόνια της ζωής τους η μάθηση είναι κατά κύριο λόγο βιωματική. Αυτό σημαίνει ότι μιμούνται τους γονείς,αρχικά και μετά επηρεάζονται από το περιβάλλον τους και υιοθετούν συνήθειες. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, ένας γονιός που το βράδυ θα διαβάσει στο παιδί του ένα βιβλίο όπως «Το Μυστικό της Τροφοπυραμίδας» θέλοντας και μη θα ενημερωθεί σχετικά με την υγιεινή διατροφή.
Τα παιδιά-αναγνώστες, που είναι και «σφουγγαράκια» σε αυτές τις ηλικίες, θα μπορέσουν να αφομοιώσουν αυτές τις συμβουλές και να τις κάνουν τρόπο ζωής;
Ο πρωταρχικός σκοπός κάθε παιδικού βιβλίου πιστεύω ότι θα πρέπει να είναι η απόλαυση, η διασκέδαση των μικρών αναγνωστών. Τα όποια οφέλη, η αφομοίωση των πληροφοριών και η υιοθέτηση τους στην πράξη είναι μια αργή διαδικασία. Όσο και να νουθετούμε τα παιδιά ένα είναι βέβαιο, εκείνα θα διαλέξουν το αν, το πού και το πότε θα υιοθετήσουν αυτό που τους είπαμε και θα το κάνουν στάση ζωής. Συνεπώς εμείς δεν έχουμε παρά να σπείρουμε τις ιδέες και να προσευχόμαστε για μια καλή «σπορά».
Πιστεύετε ότι το σύστημα εκπαίδευσης στην χώρα μας είναι αποδοτικό ή θα πρέπει να εξελιχθεί; Και αν ναι, τι αλλαγές θα προτείνατε;
Πιστεύω πως η Παιδεία, όπως η εξωτερική πολιτική και η εθνική οικονομία είναι τομείς που χρειάζονται μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική και σχεδιασμό. Είναι καταστροφικό να κάνουμε αλλαγές στην παιδεία σχεδόν κάθε δύο χρόνια. Ένα εκπαιδευτικό σύστημα το αποφασίζεις με βάση τις ανάγκες αλλά και το όραμα που έχεις ως κράτος και λαός και το θέτεις σε εφαρμογή στις τρεις βαθμίδες (προσχολική, πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση) δίνοντας χρονικό ορίζοντα τουλάχιστον 14 χρόνια λειτουργίας για να αξιολογηθεί και να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις. Σε γενικές γραμμές όμως είναι αλήθεια πως το σχολείο μας αλλάζει, γίνεται πιο βιωματικό, Δημοκρατικό, ανοιχτό στην κοινωνία, με πληθώρα εκπαιδευτικών προγραμμάτων «πολιτιστικών, αγωγής υγείας και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης». Οι γονείς θα πρέπει να εμπιστεύονται τους εκπαιδευτικούς και να μη τους αμφισβητούν παρουσία των παιδιών τους γιατί αυτό πλήττει την εικόνα και το κύρος του δασκάλου στα μάτια των παιδιών. Γενικά ως κράτος αλλά και ως πολίτες θα πρέπει να βάλουμε την παιδεία και την εκπαίδευση των παιδιών μας ως πρώτη προτεραιότητα και να επενδύσουμε σε αυτή.
Τι προσφέρει σε σας η συγγραφή εκπαιδευτικών βιβλίων;
Τη μαγεία της δημιουργίας, τη ζεστασιά της επικοινωνίας, τον ενθουσιασμό του ταξιδιού και την χαρά της προσφοράς. Είναι πραγματικά ευλογία Θεού.
Οπότε, πιστεύετε ότι μπορεί ένας συγγραφέας να διαμορφώσει συνήθειες, συμπεριφορές αλλά και χαρακτήρες;
Η διαμόρφωση του χαρακτήρα ενός παιδιού είναι μια μακρόχρονη και πολύπλοκη διαδικασία που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και παραμέτρους. Ένας από τους παράγοντες που μπορεί να διαμορφώσει το χαρακτήρα ενός παιδιού είναι και η φιλαναγνωσία. Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο συγγραφέας βάζει ένα μικρό λιθαράκι σε αυτή την διεργασία προσφέροντας μέσα από την δουλειά του τα απαραίτητα εκείνα ερεθίσματα που θα κάνουν το μικρό αναγνώστη να υιοθετήσει μια συγκεκριμένη στάση ζωής, στην περίπτωση μας συνήθειες υγιεινής διατροφής.
Σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης, ο συγγραφικός πλούτος της χώρας παρουσιάζει αλματώδη αύξηση. Πιστεύετε στην ελπίδα που προσφέρουν τα βιβλία σε έναν πληγωμένο λαό;
Αναφορικά με την αύξηση του συγγραφικού πλούτου αναμφίβολα θα μπορούσε να πει κάποιος ότι είναι ένα εντυπωσιακό γεγονός. Αν την αύξηση παραγωγής ακολουθεί και η αντίστοιχη αύξηση πωλήσεων τότε μπορούμε να πούμε ότι είμαστε σε καλό δρόμο μια και ο Έλληνας σε περίοδο κρίσης εναποθέτει το υστέρημα του στην αγορά βιβλίων, γεγονός που δείχνει ένα λαό «συνειδητοποιημένο αναγνώστη» που τοποθετεί το βιβλίο ανάμεσα στα απαραίτητα της ζωής. Άλλωστε θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε ότι σε περιόδους βαθιάς κοινωνικής κρίσης, σε παγκόσμιο επίπεδο, η λογοτεχνία έχει δώσει αριστουργήματα.
Υπάρχει μέλλον χωρίς βιβλία;
Όχι φυσικά. Τα βιβλία μπορεί να αλλάξουν μορφή αλλά πάντα θα υπάρχουν. Ο άνθρωπος πάντα θα έχει την ανάγκη της επικοινωνίας, της σκιαγράφησης των συναισθημάτων του, της εξιστόρησης ενός δραματικού γεγονότος, της αφήγησης μιας ιστορίας αγάπης, διήγησης του οδοιπορικού ενός λαού. Βλέπετε μέσα στα βιβλία υπάρχει η ίδια η ζωή.
Ευχαριστούμε τη συγγραφέα Πηνελόπη Μωραΐτου για την παραχώρηση της συνέντευξης και ευχόμαστε πάντα καλοτάξιδα βιβλία που θα εκπαιδεύουν με τον καλύτερο τρόπο τα παιδιά μας.
-συνέντευξη
Λυδία Ψαραδέλλη
Διαβάστε επίσης: “Το Μυστικό της Τροφοπυραμίδας”: Ένα συναρπαστικό βιβλίο που θα κάνει τα παιδιά ξεφτέρια στην υγιεινή διατροφή
