Εκπομπή “Ελλήνων Δρώμενα”. Τρίτη 29 Δεκεμβρίου στην ΕΡΤ3. “Νυχτέρια γυναικών Θράκης”

Το ταξίδι της εκπομπής Ελλήνων Δρώμενα στους τόπους και στους ανθρώπους, ερευνώντας και αναζητώντας τα πολιτισμικά στοιχεία που συνθέτουν τις κοινωνικές συμπεριφορές και τα ήθη των ανθρώπων, αυτή τη φορά καταλήγει στη Θράκη για να παρουσιάσει την γυναικεία παρουσία και την γυναικεία υπόσταση στην παραδοσιακή Θρακιώτικη κοινωνική δομή.

Ο γόνιμος και παραγωγικός κάμπος της Θράκης, είναι ένας χώρος ταυτισμένος υπαρξιακά με την γυναικεία παρουσία. Η απεραντοσύνη του αγκάλιασε πολλές γυναικείες ανάσες, νέων κοριτσιών, μανάδων, τα μικρά και τα μεγάλα όνειρά τους, μαζί με τον κόπο και τον ιδρώτα τους στα μερόνυχτα της σκληρής δουλειάς τους στα χωράφια του.

Η γυναικεία παρουσία στα καμποχώρια της Θράκης δεν εξαντλούνταν στην ολοήμερη καθημερινή τους εργασία στο χωράφι, αλλά συνεχίζονταν σε μια ολονύκτια ομαδική τελετουργική σύναξη, τα ονομαστά «νυχτέρια», όπου συντελούνταν στις αυλές των σπιτιών, σαν μια πλήρως θεατροποιημένη και δραματοποιημένη αναπαράσταση της καθημερινότητάς τους και της ζωής τους.

Οι γυναικείες φωνές, οι μελωδίες τους, οι αφηγήσεις τους, οι αυτοσχεδιαστικές σκηνές του βίου τους, οι έρωτες, τα παντρολογήματα, πρωταγωνιστούσαν σε αυτές τις καθημερινές βραδινές «παραστάσεις» στις αυλόπορτες των σπιτιών τους.

Στις εναλλάξ και με ανταπόδοση αυτές συναθροίσεις, που σκοπός τους ήταν η ολοκλήρωση των αγροτικών εργασιών με κοινή προσπάθεια και κοινή συνεισφορά στην τοπική κοινότητα ώστε να ανταπεξέλθουν στον πιεσμένο εποχικό χρόνο και στις πιθανές ανάγκες των «αδύναμων» συγχωριανών τους, αναδεικνύεται η συλλογικότητα και η αλληλοβοήθεια στην αυθεντική της έννοια.

Στα νυχτέρια, στα τραγούδια, στα γλέντια και στις χαρές, στην αγρύπνια των νέων κοριτσιών και των γυναικών, ακούμε τη φωνή ολόκληρης της κοινωνίας και τους άγραφους κανόνες που την διαμόρφωσαν και την οδηγούσαν.

Ο φακός της εκπομπής περιηγήθηκε στις επαρχίες Διδυμοτείχου και Ορεστιάδας του νομού Έβρου, στα χωριά Ισαάκιο, Θηρέα, στον Κέραμο, στη Νέα Βύσσα και αποτύπωσε τον δημιουργικό παλμό της κοινωνίας των γυναικών που διατηρεί άσβεστη την ορμή για αλληλοβοήθεια. Μια κοινωνική δραστηριότητα που μετουσιώνεται σε παραστατική τέχνη, ακόμα περισσότερο όταν ενδύεται με την Θρακιώτικη γκάιντα, την λύρα, τα τραγούδια και το χορό, κάτω από το γεμάτο φεγγάρι στα καθιερωμένα «νυχτέρια».

Σκηνοθεσία: Αντώνης Τσάβαλος

Έρευνα – σενάριο: Αντώνης Τσάβαλος

Φωτογραφία: Γιώργος Χρυσαφάκης

Μοντάζ: Γιώργος Πατεράκης

Οργάνωση παραγωγής: Μαρία Τσαντέ

Παραγωγή: filmellon