Από τη Μαριάντζελα Ψωμαδέλλη
Ένα σπουδαίο έργο ανακαλύψαμε στο θεατρικό πρόγραμμα του θεάτρου Αγγέλων Βήμα και σπεύσαμε να το παρακολουθήσουμε για να σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας. Ο λόγος για την παράσταση «Άνθρωπος στη σοφίτα» του Αυστραλού συγγραφέα, Τίμοθι Ντέιλι που ανεβαίνει φέτος για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε μετάφραση και σκηνοθεσία της Γλύκας Στόιου.
Και αν δεν σας λέει τίποτα το όνομα του συγγραφέα, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται έργο του στη χώρα μας. Ωστόσο, ο Τίμοθι Ντέιλι είναι διεθνώς ο πιο δημοφιλής και πολυπαιγμένος Αυστραλός συγγραφέας. Το έργο του, «Άνθρωπος στη σοφίτα» θέτει στο μικροσκόπιο τις ανθρώπινες σχέσεις κατά τη διάρκεια και τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Συγκεκριμένα, ένα παντρεμένο ζευγάρι από το Έλμσχορν της ναζιστικής Γερμανίας δίνει καταφύγιο σε έναν Εβραίο. Ο πόλεμος τελειώνει, αλλά το ζευγάρι με προτροπή του συζύγου, αποφασίζει να μην του αποκαλύψει την αλήθεια, καθώς εξακολουθεί να έχει ανάγκη από την οικονομική του βοήθεια. Αποκομμένος εντελώς από τον έξω κόσμο και πάντα ευγνώμων στο αντρόγυνο, ο Εβραίος παραμένει κρυμμένος στη σοφίτα του σπιτιού από τον Απρίλιο ως το Νοέμβριο του 1945. Όμως, ο χρόνος που περνάει αναπτύσσει έναν υποδόριο έρωτα ανάμεσα σε αυτόν και στη Γερμανίδα “σωτήρα” του. Τί θα γίνει τελικά με τον άνθρωπο στη σοφίτα;
Πρόκειται για ένα έργο που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και φέρνει σε πρώτο πλάνο τις αντιδράσεις και τις αλλαγές στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά των ανθρώπων υπό το πρίσμα του πολέμου και την ανάγκη για επιβίωση. Είναι ένα έργο που θέτει στο στόχαστρό του τις ανθρώπινες σχέσεις και εξετάζει πώς μπορεί κανείς να τις εκμεταλλευτεί για να επιβιώσει. Ταυτόχρονα όμως, η Γλύκα Στόιου μέσα από τη μετάφρασή της, κατάφερε να εξυμνήσει την ανθρώπινη ψυχική αντοχή αλλά και να αναδείξει τη δύναμη που κρατάει τον άνθρωπο όρθιο όταν όλα γύρω του ισοπεδώνονται.
Στο ρόλο του Εβραίου, απολαύσαμε τον Περικλή Λιανό που μας χάρισε μια σπουδαία ερμηνεία για ακόμη μια φορά. Δεν υπάρχει έργο που να έχουμε παρακολουθήσει με πρωταγωνιστή τον συγκεκριμένο ηθοποιό και να μην είναι εξαιρετικός. Αν και η δυνατότητα του να μετακινηθεί χωροταξικά ήταν περιορισμένη εξαιτίας των συνθηκών του έργου, αυτό δεν στέρησε την δυνατότητα στον ηθοποιό να ξεδιπλώσει όλα τα εκφραστικά του μέσα και να αφεθεί στην ονειροπόλησή του. Η Μαρία Μαλταμπέ υποστήριξε στο μέγιστο βαθμό το ρόλο της κ. Μόλλερ προβάλλοντας τα αγνά της συναισθήματα και τις καλές τις προθέσεις δίνοντας παράλληλα μια τραγική υπόσταση στο χαρακτήρα της. Ο Μίλτος Σαμαράς μας έπεισε ως κυνικός συμφεροντολόγος και άκρως μισογύνης στο ρόλο του Χέρμαν Μόλερ ενώ η Νίκη Μαυροειδή ήταν απλά συγκλονιστική στο ρόλο της φιλοναζί γειτόνισσας κάνοντάς μας να την αντιπαθήσουμε για τον αλαζονικό και ωμό της χαρακτήρα που την έκανε να θυσιάζει τις αξίες και τα ιδανικά της στο βωμό της επιβίωσης. Η εκφραστική της αμεσότητα ήταν εμφανής επί σκηνής παρά τα μικρά και ασήμαντα σαρδάμ της.
Μέσα από τη σκηνοθετική της ματιά, η Γλύκα Στόιου έδωσε έμφαση τόσο στο θεατρικό λόγο όσο και στην ερμηνευτική ικανότητα των ηθοποιών της που εμβάθυναν στο πετσί του ρόλου τους, βάζοντας έτσι σε δεύτερη μοίρα την ανάγκη ύπαρξης σκηνικού. Ίσως με αυτό τον τρόπο θέλησε να τονίσει την αίσθηση εγκλεισμού των πρωταγωνιστών σε μια κατάσταση που τους έβγαζε έξω από τα δεδομένα τους. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι ο μόνος που έφευγε εκτός του σπιτιού στο οποίο πραγματώνεται όλη η δράση ήταν ο σύζυγος Χέρμαν Μόλερ που επί της ουσίας ήταν και ο μόνος που κατάφερε να προσαρμοστεί και να «εξελιχτεί» στα νέα δεδομένα του πολέμου.
Εξαιρετικοί τόσο οι φωτισμοί του Βαγγέλη Μούντριχα όσο και οι μουσικές επιλογές της παράστασης που ταίριαζαν απόλυτα στο συνολικά κλίμα του έργου.
Ο «Άνθρωπος στη σοφίτα» είναι ένα δυνατό συμβολικό έργο που κρατάει το ενδιαφέρον του θεατή και τον κάνει ηθελημένα ή άθελα του να γίνεται κοινωνός μιας εποχής, τόσο σημαντικής για την ιστορία μας που προτιμάμε όμως συχνά να ξεχνάμε. Μια πολύ ωραία δουλειά που αξίζει να παρακολουθήσετε στο Αγγέλων Βήμα. Σας την προτείνω.
Καλή σας θέαση!
