Από τη Μαριάντζελα Ψωμαδέλλη
Μια ξεχωριστή παράσταση – ντοκουμέντο παρακολουθήσαμε το απόγευμα της Τετάρτης στο θέατρο Vault. Ο λόγος για το έργο «Γυναίκες από χώμα» που ανεβαίνει στον αγαπημένο μας πολυχώρο από τη θεατρική ομάδα «Ανδρομέδα» σε σύνθεση κειμένων και σκηνοθεσία του Κοραή Δαμάτη.
Οι «Γυναίκες από Χώμα» βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα και συγκεκριμένα σε μαρτυρίες οροθετικών γυναικών που κατηγορήθηκαν και διαπομπεύτηκαν το 2012 στην Ελλάδα. Όλα ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 2012 με την υπογραφή της υγειονομικής διάταξης 39 Α, βασισμένης σε Αναγκαστικό Νόμο του 1940, σύμφωνα με την οποία το υπουργείο Υγείας θα μπορούσε να προχωρήσει σε εξαναγκαστικό υγειονομικό έλεγχο οποιουδήποτε ατόμου. Έτσι μέσα σε λίγες μέρες, εκατοντάδες τοξικοεξαρτημένες ή άστεγες γυναίκες ελέγχθηκαν χωρίς τη θέληση τους, ως πιθανοί φορείς του HIV και όσες ήταν θετικές προφυλακίστηκαν και δόθηκαν τα στοιχεία τους στη δημοσιότητα. Εκτός από τη πρώτη κοπέλα που βρέθηκε σε οίκο ανοχής ως θύμα trafficking, καμία άλλη δε συνελήφθηκε σε διαδικασία που να σχετίζεται με το σεξ. Παρ’ όλα αυτά, κατηγορήθηκαν ως «εκδιδόμενες» και παραπέμφθηκαν με την κατηγορία της «βαριάς σκοπούμενης σωματικής βλάβης».
Το κείμενο υπογράφει ο Κοραής Δαμάτης, ο οποίος χρησιμοποίησε υλικό και από τα ρεπορτάζ των εκπομπών “Vice” και «Φύλο συκής» σχετικά με το θέμα. Η δομή του κειμένου απείχε πολύ από την κλασσική δομή ενός θεατρικού έργου θυμίζοντας στην ουσία περισσότερο μια συνέντευξη. Πρόκειται για ένα έργο – ντοκουμέντο που δίνει την ευκαιρία στο θεατή να μάθει τις πραγματικές διαστάσεις των γεγονότων βλέποντας τη γυμνή αλήθεια καθώς και όλες τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από την πλευρά των οροθετικών γυναικών που διαπομπεύτηκαν.
Η σκηνοθεσία της παράστασης είναι συγκλονιστική. Ο Κοραής Δαμάτης επέλεξε να μετατρέψει τη θεατρική ομάδα «Ανδρομέδα» σε ένα χορό που συχνά θύμιζε αρχαία τραγωδία, επιτρέποντας στην υποκριτική του δύναμη να λειτουργεί άλλοτε ομαδικά σα μια φωνή και άλλοτε μεμονωμένα. Ο σκηνοθέτης ζωντάνεψε τις μαρτυρίες των γυναικών άλλοτε σοβαρά, άλλοτε ειρωνικά κι άλλοτε με θυμό κι οργή. Οι διαπομπευμένες οροθετικές γυναίκες έμοιαζαν με απόκοσμες νύφες μιας περασμένης εποχής που ακροβατούσαν ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο προσπαθώντας να ενώσουν τα κομμάτια του εαυτού τους και να ανακαλύψουν αν έχει μείνει κάτι ζωντανό. Τεράστια βοήθεια στο συνολικό του εγχείρημα ήταν οι μουσικοί διάλογοι και σχολιασμοί που επιμελήθηκε ο Χρήστος Κότσι αποτυπώνοντας τις συναισθηματικές εξάρσεις των γυναικών και δίνοντας μια λυρική διάσταση στο συνολικό θέαμα. Το στήσιμο της συγκεκριμένης ηχητικής ατμόσφαιρας σε συνδυασμό με την ελάχιστη απόσταση που χώριζε το θίασο με το κοινό, έκανε τους θεατές θέλοντας και μη να ανατριχιάζουν και να γίνονται συμμέτοχοι στο δράμα των γυναικών.
Τις οροθετικές γυναίκες ερμήνευσαν επί σκηνής η Φανή Γρύλλη, η Ντίνα Κούκου, η Σοφία Ρούβα, η Έφη Σισμανίδου και η Αναστασία Τσούτση που απαρτίζουν τη θεατρική ομάδα Ανδρομέδα. Η κάθε κοπέλα εξομολογήθηκε τη δική της ξεχωριστή ιστορία με κοινό παρονομαστή την ασθένεια, την εξάρτηση από τις ουσίες και τη δημόσια διαπόμπευση. Οι ερμηνείες των κοριτσιών ήταν ωμές, κυνικές και χαρακτηρίζονταν από μια αφοπλιστική ειλικρίνεια, ικανή να σου ανακατέψει τα σωθικά. Τους αξίζουν συγχαρητήρια!
Τα ιδιαίτερα κοστούμια καθώς και το σκηνικό έχει επιμεληθεί ο Παύλος Ιωάννου στον οποίο οφείλεται αναμφισβήτητα ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της παράστασης. Μπαίνοντας στη σκηνή του Vault, αντικρύσαμε τρία άδεια, πεθαμένα νυφικά, ένα κρεβάτι νεκροτομείου και σωρούς από εφημερίδες. Όλη η αίσθηση της παράστασης και η ατμόσφαιρα του έργου δόθηκε αμέσως με την πρώτη εικόνα βάζοντάς μας στο κλίμα για όσα ετοιμαζόμασταν να παρακολουθήσουμε. Τέλος, η εύστοχη εμφάνιση των γυναικών ως βασανισμένες νύφες μιας άλλης εποχής, νύφες που δεν θα φτάσουν ποτέ όρθιες στην εκκλησία καθώς φλερτάρουν κάθε λεπτό με το θάνατο ήταν απλά συγκλονιστική.
Οι «Γυναίκες από χώμα» είναι μια ξεχωριστή αιχμηρή παράσταση, πέρα από τα συνηθισμένα που δίνει την ευκαιρία στο θεατή να ακούσει τις φωνές των διαπομπευμένων γυναικών, να προβληματιστεί και να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα σε ένα θέμα που μέχρι τώρα είχε παρουσιαστεί μονομερώς. Μια επίσκεψη στο θέατρο Vault θα λύσει όλες σας τις απορίες.
Καλή σας θέαση!
